SMART staat voor:
S: Specifiek
M: Meetbaar
A: Acceptabel
R: Realistisch
T: Tijdsgebonden 

Omdat dit doel niet SMART geformuleerd is, kun je niet met zekerheid zeggen of het doel haalbaar is en welke acties ondernomen moeten worden om het doel te behalen. Laten we dit doel als voorbeeld volgens de SMART criteria formuleren.

Deze vragen kunnen je helpen om te bepalen of een doel aan de SMART criteria voldoet:
Specifiek
Wat is het doel dat je wilt bereiken? 
Wie is er bij het doel betrokken? 
Wanneer vind het doel plaats? 
Waarom wil je dit doel bereiken?

Meetbaar
Op welke wijze ga je vaststellen dat je het doel gehaald hebt?

Acceptabel
Wie moet precies wat doen om het doel te halen en kan hij dat ook?

Realistisch (Relevant)
Zijn de benodigde inspanningen aanvaardbaar?
Is het resultaat voor iemand van betekenis?
Beschik je over de benodigde middelen en omstandigheden?

Tijdgebonden
Op welk moment (termijn/datum/tijdstip) moet je welk resultaat behaald hebben? 

Specifiek
De patiënt kan zelfstandig uit bed en kan zichzelf wassen.
Ik en de patiënt.
Elke ochtend bij het wekken.
Het is voor het herstel en de zelfredzaamheid van de patiënt belangrijk van bed te komen en zichzelf te kunnen wassen.

Meetbaar
Als de patiënt gedurende zijn opname elke ochtend zelfstandig uit bed kan komen en zich kan wassen is het doel gehaald.

Acceptabel
Ik moet de patiënt overtuigen van het belang van zijn zelfredzaamheid en  helpen bij het bevorderen ervan. Ik ben bekwaam om deze taak te verzorgen.

Realistisch (Relevant)
Ja, de nodige inspanningen voor het behalen van het doel zijn aanvaardbaar.
Ja, voor de patiënt.
Ja, ik beschik over de benodigde tijd, ruimte, middelen en omstandigheden.

Tijdgebonden
Over 9 dagen is de patiënt instaat zelfstandig uit bed te komen en zichzelf zonder hulp te wassen.

Het is de kunst dat de antwoorden gezamenlijk een doel vormen.

SMART doel:
De zorgvrager is binnen 5 dagen (Noem datum) instaat om voor 09:00 zelfstandig uit bed te komen en zich te wassen. 

RUMBA staat voor:
R: Relevant (Van belang)
U: Understandable (Begrijpelijk)
M: Measurable (Meetbaar)
B: Behavioral (Gedrag)
A: Attainable (Haalbaar)

Relevant (Van belang)
Zijn er genoeg betrokkenen die belang hebben in het te behalen doel?
Wat is de actuele waarde van het PES doel?

Understandable (Begrijpelijk)
Verstaan alle betrokkenen hetzelfde onder het geformuleerde doel?
Hebben alle betrokkenen hetzelfde doel voor ogen?

Measurable (Meetbaar)
Op wat voor objectieve wijze kan vastgesteld worden dat het doel behaald is?
Binnen welk tijdbestek wil je het doel behaald hebben?

Behavioral (Gedrag)
Wat voor zichtbare verandering brengt het behaalde doel teweeg?

Attainable (Haalbaar)
Beschik je over de juiste middelen en kennis om het gestelde doel te bereiken?
Beschik je over voldoende motivatie om het doel te behalen?

Probleem
Wat is het probleem volgens jouw verpleegkundige observatie?
De patiënt kan zichzelf moeilijk staand wassen omdat zij bang is om te vallen.
Wat voor klachten heeft de patiënt?
De patiënt heeft angst- en pijnklachten ten gevolge van een eerdere val.
Wat voor beperkingen leveren die klachten voor de patiënt op?
Verlies van autonomie, mobiliteit en energie ten gevolge van spanning.

Ethiek
Welke oorzaken van het probleem neem je waar?
De patiënt ondervind pijnklachten en spanning bij het staan.
Welke samenhangende factoren zijn van invloed?
De angst en pijnklachten ten gevolge van haar eerdere val maken het staan moeizaam. 

Symptomen
Welke symptomen neem je waar?
Angst en pijnklachten
Wat voor gevolgen hebben de oorzaken van de patiënt?
Verlies van autonomie, mobiliteit en energie ten gevolge van spanning.
Hoe reageert de patiënt op de problematiek?
Boos, ten gevolge van verlies autonomie en verdrietig ten gevolge van oplopende spanning.

Dit PES probleem gaan we vervolgens toetsen op haalbaarheid aan de hand van het RUMBA instrument.

Relevant (Van belang)
Zijn er genoeg betrokkenen die belang hebben in het te behalen doel?
Wat is de actuele waarde van het PES-doel?
Wanneer dit probleem blijft voortbestaan loopt de patiënt verhoogd risico op somatische complicaties ten gevolge van vallen. Werken aan dit doel kent daarom een preventief belang.

Understandable (Begrijpelijk)
Verstaan alle betrokkenen hetzelfde onder het geformuleerde doel?
Ja, zowel de patient als de verpleegkundige verstaan hetzelfde onder het doel.
Hebben alle betrokkenen hetzelfde doel voor ogen?
Ja, zowel de patient als de verpleegkundige hebben herstel autonomie voor ogen.

Measurable (Meetbaar)
Op wat voor objectieve wijze kan vastgesteld worden dat het doel behaald is?
Wanneer de patiënt zich zichtbaar zonder sprake van angst of pijnklachten staand kan wassen.
Binnen welk tijdbestek wil je het doel behaald hebben?
Drie weken, voor (fictieve datum)

Behavioral (Gedrag)
Wat voor zichtbare verandering brengt het behaalde doel teweeg?
Herstel autonomie, persoonlijke hygiëne en toename in energie door verdwijnen spannings- en pijnklachten.

Attainable (Haalbaar)
Beschik je over de juiste middelen en kennis om het gestelde doel te bereiken?
Ja, namelijk kennis over het herstel van de opgelopen valblessure en kunnen coachen om de aanwezige angst terug te dringen.
Beschik je over voldoende motivatie om het doel te behalen?
Ja, het herstel van de autonomie is van groot belang voor deze patiënt. Het stelt de patiënt instaat zich te verzorgen naar eigen wens en tevredenheid met uitzicht op ontslag naar huis.

PES staat voor:
P: Probleem
E: Etiologie
S: Symptoom 

Omdat dit probleem niet PES geformuleerd is, kun je niet met zekerheid zeggen welke interventie je het beste kan treffen om de doorligplekken te behandelen. Laten we dit probleem als voorbeeld volgens de PES criteria formuleren.

Deze vragen kunnen je helpen om te bepalen of een probleem aan de PES criteria voldoet:
Probleem
Wat is het probleem volgens jouw verpleegkundige observatie?
Wat voor klachten heeft de patiënt?
Wat voor beperkingen leveren die klachten voor de patiënt op?

Etiologie
Welke oorzaken van het probleem neem je waar?
Welke samenhangende factoren zijn van invloed?

Symptomen
Welke symptomen neem je waar?
Wat voor gevolgen hebben de oorzaken voor de patiënt?
Hoe reageert de patiënt op de problematiek? 

Etiologie
Dhr ligt gem. 18 uur per dag op bed.
Dhr heeft een  slechte voedsel-intake.
Dhr heeft een dunne huid door gebruik corticosteroïden.
Dhr is elke nacht incontinent van urine.

Symptoom
Een vervelling met roodheid midden op de rug.
Een paars-rode open wond op de stuit.
Verharding van de huid op de stuit.

Objectieve observaties zijn belangrijk voor een goede PES formulering. ” .. omdat hij teveel op bed ligt “ is niet objectief. Laat de formulering vrij van je eigen invulling. Het vermelden van oorzaken van observaties mag, maar alleen als je zeker bent dat de oorzaak klopt. (Zie bijvoorbeeld ” een dunne huid door gebruik corticosteroïden “). 

STAR staat voor:
S: Situatie
T: Taak
A: Activiteiten
R: Resultaat/Reflectie

Situatie
Wat speelde er?
(De beknopte situatie-beschrijving)

Taak
Wat waren je taken/verantwoordelijkheden?
(Jou rol in deze situatie)

Activiteiten
Wat heb je concreet gezegd of gedaan?
(Jou handelen in deze situatie)

Resultaat / Reflectie
Wat gebeurde er daarna?
(De beknopte reflectie en leeropbrengst van deze situatie)

Taak
Als verpleegkundige draag ik zorg voor een gezond en prettig leefmilieu van de patiënt.

Activiteiten
Ik heb het bed opgemaakt, kleding opgevouwen en op een stoel gelegd. Toen de patiënt uit de douche kwam heb ik hem hiervan op de hoogte gesteld.

Resultaat/Reflectie
Bij het aankleden kon de patiënt zijn telefoon niet vinden. De patiënt maakte een boze indruk op mij en zei dat ik zijn telefoon had kwijt gemaakt bij het opruimen van zijn kamer.

Een volgende keer deel ik de patiënt van te voren mede dat ik zijn kamer ga opruimen. Hierdoor stel ik hem in gelegenheid zijn eigendommen op te bergen. De patiënt is dan mede-verantwoordelijk wanneer spullen kwijt zijn na het opruimen.

 
Een Gordon anamnese gaat uit van 11 verschillende gezondheids-categorieën (patronen) waarmee de zorgvragen opzich maar ook de invloed van de zorgvragen op elkaar in kaart worden gebracht.

Een Gordon anamnese besteed ook aandacht aan hoe de patiënt zijn zorg-vragen zelf beleefd. De gezondheids-beleving van de patiënt is namelijk bepalend voor de ernst van de zorgvraag en soms ook de wijze van behandelen.

Bij deze per patroon drie voorbeeldvragen:
1. Gezondheidsbeleving en instandhouding
– Hoe zou u uw dagelijkse gangbare gezondheid omschrijven?
– Wat zou u als uw grootste beperking of zorgvraag noemen?
– Wat is uw ervaring met het opvolgen van doktersadvies of voorschriften?

2. Voeding/stofwisseling
– Hoe ziet uw dagelijkse vocht en voedings-intake eruit?
– Hoe stabiel bent u op gewicht?
– Ondervind u problemen met eten of drinken?

3. Uitscheidingspatroon
– Hoe regelmatig heeft u ontlasting?
– In wat voor mate is er bij u sprake van transpiratie?
– Ondervind u problemen met de stoelgang?

4. Activiteiten
– Hoe ziet uw dagelijkse lichamelijke beweging eruit?
– Bij welke dagelijkse handelingen ondervindt u problemen?
– In hoeverre kunt u voorzien in uw eigen ADL?

5. Slaap/rust
– Hoeveel uur slaapt u gemiddeld per nacht?
– Hoe zou u uw slaapbehoefte omschrijven?
– Heeft u (medicinale) hulp nodig om in slaap te komen?

6. Cognitie
– Hoe zou u de kwaliteit van uw zintuigelijke waarneming omschrijven?
– Ondervind u weleens problemen ten gevolge van geheugenverlies?
– In hoeverre lukt het u om nieuwe vaardigheden aan te leren?

7. Zelfbeleving
– Hoe zou u uw eigen lichamelijke en mentale conditie omschrijven?
– Hoe zou u zichzelf omschrijven?
– Hoe zou u uw levenskwaliteit omschrijven?

8. Rollen/relaties
– Hoe ziet uw actuele gezinssituatie eruit?
– Heeft uw ziekzijn nog gevolgen voor de thuissituatie?
– Wie is uw eerste aanspreekpunt?

9. Seksualiteit/voortplanting
– Bent u seksueel actief?
– Zijn er ziekte(gevolgen) van invloed op het vervullen van uw seksuele behoefte?
– Ondervind u problemen bij het vervullen van uw seksuele behoefte?

10. Stressverwerking
– Wat zijn grote levensgebeurtenissen geweest in uw leven?
– Hebben zich recent grote levensgebeurtenissen voorgedaan in uw leven?
– Hoe reageert u op en gaat u om met stressvolle situaties?

11. Waarden/geloofsovertuiging
– Leeft u volgens een geloofsovertuiging?
– Kent uw dag religieuze tradities of andere uitingen van religie?
– Wilt u gebruik maken van geestelijke verzorging tijdens uw opname? 

Kortom, hoewel de westelijke wetenschap in Gordon spreekt van een zorgvraag op het stofwisselingspatroon (2 van 11), beleeft de Oegandese vrouw dit zelf anders op het zelfbelevingspatroon (7 van 11). Volgens Gordon zwakt deze combinatie de zorgvraag Obesitas af. 

S: Situatie
Een beknopte feitelijke omschrijving van de actuele situatie.
Dhr. P. is ten val gekomen op zijn kamer. Dhr. heeft hierbij een bloedende hoofdwond opgelopen en een mogelijk fractuur in zijn arm of schouder. Dhr. is angstig maar wel bij bewustzijn. De metingen van zijn vitale functies zijn stabiel.

B: Background
Essentiëele medische achtergrondinformatie in relatie tot de situatie.
Dhr. is 87 jaar (Noem geboortedatum) en bij ons in behandeling voor orthostatische hypotensie en een hartritmestoornis. Dhr. gebruikt medicatie waaronder Acenocoumarol (Bloedverdunner), Furosemide (Diuretica en Hydrocortison (Corticosteroïde).

A: Assessment
Wat is jouw eigen analyse van de situatie?
Ik vermoed dat dhr. gevallen is als gevolg van zijn orthostatische hypotensie. Mogelijk is dhr. te snel opgestaan en heeft daardoor een acute bloeddrukdaling gekregen. De hoofdwond bloedt mogelijk erger door zijn gebruik van Acenocoumarol en Hydrocortison.

R: Recommendation
Wat wil je bereiken met deze overdracht?
Wat denk jij dat ik het beste kan doen om dhr. te stabiliseren? Ik wil het bloeden stoppen, de hoofdwond behandelen, de verdenking op een fractuur laten beoordelen en dhr. geruststellen.

– De arts zegt: Duidelijk.  Probeer de patiënt te stabiliseren op de grond. Houd de patiënt hierbij comfortabel en warm. Leg de patiënt horizontaal, waarbij je zorgvuldig zijn aangedane arm ondersteund. Druk voor nu de hoofdwond af en stel de medicatiegift van 12:00 uit. Ik probeer zo spoedig mogelijk op bezoek te komen voor consult.

R: Repeat
Herhaal wat de ander zegt om te checken of je elkaar goed begrijpt.
Duidelijk. Ik zal de patiënt horizontaal stabiliseren op de grond en toedekken met een deken zodat hij warm blijft. We zullen de arm met zorg begeleiden en ondersteunen. Voor nu drukken we de hoofdwond zo goed mogelijk af en stellen we de medicatiegift van 12:00 uit. Ik zie u graag zo tegemoet voor verder beleid. 

Methodieken zoals Gordon of SAMPC kunnen zwart/wit zijn in het definiëren van in hoeverre de patiënt gezond is. De methodiek van Orem is holistischer ingesteld en daarom genuanceerder over in hoeverre een patiënt gezond is.

Bij sprake van een chronische aandoening, spreekt Gordon van een verpleegprobleem. Orem brengt dit verpleegprobleem in kaart, maar laat de ernst ervan bepalen door de wijze waarin de patiënt zelf zorg kan dragen voor dit probleem.

De visie op gezondheid van Orem is ten opzichte van andere methodieken meer rehabiliterend en gericht op het bevorderen en in standhouden van de zelfstandigheid van de patiënt.

De rehabiliterende visie is ook bepalend voor de definitie van gezond zijn. Orem zegt: Je bent gezond wanneer je zelf zorg kunt dragen voor het bevorderen en in standhouden van je gezondheid. Gordon zegt: Je bent gezond wanneer je vrij bent van ziekteverschijnselen.

De Orem anamnese wordt in de praktijk vooral gebruikt ter aanvulling op de Gordon-anamnese, om ook de instandhouding van autonomie van de patiënt te bevorderen.

Treat first what kills first, do no further harm.

De methode is een gangbaar analyse-instrument in spoedeisende-situaties, omdat hij je helpt om in korte tijd de problematiek vast te stellen die een acute bedreiging vormen voor het leven van de patiënt. De ABCDE methode kan gebruikt worden in combinatie met de SBARR.

B: Breathing
Bij B wordt letsel uitgesloten die een bedreiging vormt voor ventilatie en processen die van belang zijn voor de instandhouding van de ademhaling.
Mogelijke bedreigingen: Pneumothorax, astma, vergiftigingen, hyperventilatie, zuurstofstapeling of zuurstofgebrek.

C. Circulation and bleeding control
Bij C wordt letsel uitgesloten die een bedreiging vormt voor de circulatie en de hartfunctie.
Mogelijke bedreigingen: In- uitwendige bloedingen, (dreigend) infarct, embolie, aneurysma, shock, hartproblemen.

D. Disability
Bij de D wordt letsel uitgesloten die een bedreiging vormen voor het bewustzijn en de psychische gesteldheid van de patiënt.
Mogelijke bedreigingen: Zuurstofgebrek, de invloed van drugsgebruik, trauma aan het hoofd, hypotensie of hyperglykemie.

E: Exposure/Environment
Bij de E worden letsel en invloeden uitgesloten afkomstig uit de omgeving van de patiënt. 
Mogelijke bedreigingen: Onderkoeling, oververhitting, verbranding, ingebrachte objecten, steek- of schotwonden. 

Samen met een collega besluit je de ABCDE te doorlopen om levensbedreigende problemen uit te sluiten.

A: Airway Maintenance with Cervical Spine Protection
Bij A wordt letsel uitgesloten die een bedreiging vormt voor de nekwervelkolom en de luchtwegen en daarmee de fysieke ademhaling kan bemoeilijken.
Lichamelijk onderzoek en fysieke observatie sluit letsel aan de nekwervelkolom en de luchtwegen uit. Hoewel oppervlakkig, is er sprake van ademhaling.

B: Breathing
Bij B wordt letsel uitgesloten die een bedreiging vormt voor de ademhaling, ventilatie en processen die van belang zijn voor de instandhouding van de ademhaling.
De ademhaling neigt naar Kussmaul, de luchtwegen ogen vrij. Er zit steeds meer tijd tussen de inademing en de uitademing. De adembeweging lijkt regelmatig. De adem ruikt naar aceton.

C. Circulation and bleeding control
Bij C wordt letsel uitgesloten die een bedreiging vormt voor de circulatie en de hartfunctie.
Mw. oogt bleek, de handen voelen koud, de vaatdruk voelt zwak en de pols versnelt. Er is geen sprake van uitwendige bloeding.

D. Disability
Bij de D wordt letsel uitgesloten die een bedreiging vormen voor het bewustzijn en de psychische gesteldheid van de patiënt.
De patiënt reageert niet op aanspreken en een pijnprikkel, er is wel sprake van een pupilreflex. Een bloedsuikermeting bevestigt een hyperglykemie. (Hoog bloedsuiker) Mw. geraakt mogelijk in een hyperglykemisch coma.

E: Exposure/Environment
Bij de E worden letsel en invloeden uitgesloten afkomstig uit de omgeving van de patiënt. 
Naast het bed van Mw. vind je een lege kom met sporen van Yoghurt en fruit en een bord met sporen van ontbijtkoek en smeerkaas.

Aan de hand van je ABCDE analyse vermoed je een hyperglykemische toestand ten gevolge van het overmatig consumeren van suikerrijke producten door de patiënt, of het onvoldoende toedienen van insuline. Na overleg met de arts normaliseer je de bloedsuikerspiegel door toediening van extra insuline.